Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2010

ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Η έλλειψη συγκεκριμένου προσανατολισμού και προγραμματισμού σε κεντρικό επίπεδο για την ανάπτυξη του τουρισμού τις προηγούμενες δεκαετίες είχε ως αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ένα τουριστικό προϊόν με εγγενείς αδυναμίες και σοβαρά προβλήματα.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του ελληνικού τουριστικού προϊόντος είναι:
• Η εξάρτηση από συγκεκριμένες ευρωπαϊκές αγορές και ο μαζικός χαρακτήρας του τουρισμού
• Η υπερσυγκέντρωση της τουριστικής δραστηριότητας σε συγκεκριμένες περιοχές του ελληνικού χώρου
• Η συγκέντρωση του 50% των αφίξεων των διεθνών επισκεπτών κατά το τρίμηνο Ιούλιος έως Σεπτέμβριος με δυσμενείς επιπτώσεις στην απασχόληση του ανθρώπινου δυναμικού του τομέα, στη χρήση των φυσικών πόρων και στη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.
Οι αρνητικές επιπτώσεις στις περιοχές υποδοχής από την επικράτηση του μοντέλου του μαζικού τουρισμού επηρεάζουν πλέον τους ίδιους τους πόρους στους οποίους ο τομέας στηρίζεται, ενισχύουν μηχανισμούς που βρίσκονται έξω από το οικονομικό σύστημα κάθε περιοχής, και αναδεικνύουν τα περιορισμένα οφέλη των τοπικών κοινωνιών.
Η έως σήμερα τουριστική ανάπτυξη στηρίχθηκε, σε μεγάλο βαθμό, στην ιδιωτική πρωτοβουλία η οποία λειτούργησε ανάλογα με τους ατομικούς-βραχυπρόθεσμους στόχους του κάθε μεμονωμένου επιχειρηματία (όχι απαραίτητα μεγάλου επιχειρηματία). Το κράτος τις πιο πολλές φορές επενέβαινε αποσπασματικά και εκ των υστέρων χωρίς όραμα για το επιθυμητό και μακροπρόθεσμα αποτελεσματικό τουριστικό μοντέλο.
Η πρόσφατη διεθνής οικονομική κρίση επηρέασε την τουριστική δραστηριότητα στη χώρα μας όχι μόνο με ποσοτικούς-οικονομικούς όρους, αλλά και επειδή έγιναν περισσότερο εμφανείς οι δομικές αδυναμίες ενός μοντέλου που αναπτύχθηκε έξω από ορθές κεντρικές επιλογές και συγκεκριμένες κατευθύνσεις.
Μέσω του Καλλικράτη είναι ευκαιρία να καταφέρουμε την αναστροφή της αρνητικής κατάστασης, επαναπροσδιορίζοντας και αναβαθμίζοντας ποιοτικά την τουριστική προσφορά και επανατοποθετώντας το ελληνικό τουριστικό προϊόν στις αγορές με ανταγωνιστικούς όρους. Παράλληλα χρειάζεται να ληφθούν υπόψη και οι λοιπές δομικές αδυναμίες που ανέδειξε η κρίση και να καθιερωθεί ο ρόλος της κεντρικής διοίκησης στη χάραξη μακροπρόθεσμης τουριστικής πολιτικής.
Ξεκινώντας από τους διευρυμένους δήμους είναι προφανές ότι αποκτούν μια ευρύτερη αρμοδιότητα σε γεωγραφικές περιοχές που ταυτίζονται ευκολότερα στην χωρική έννοια του «τουριστικού προορισμού» και κατά συνέπεια θα μπορούν με μεγαλύτερη ευκολία, και το σημαντικότερο, με ενιαίο τρόπο να ορίσουν συντονισμένες πολιτικές και πρακτικές σε χώρους που παλαιότερα εφαρμόζονταν αντιφατικές και πολλές φορές αλληλοσυγκρουόμενες τουριστικές πρακτικές από διαφορετικές τοπικές αρχές.
Σε επίπεδο περιφερειών θα πρέπει να υπάρχει ένας συντονιστικός, στρατηγικός, αλλά και εποπτικός ρόλος, ώστε οι επιμέρους στρατηγικές κατευθύνσεις των προορισμών να έχουν μια συμπληρωματική αλλά και προς την ίδια κατεύθυνση στόχευση και να αποτελούν αρμονικά μέρη μιας ευρύτερης εικόνας και ενός ενιαίου ελκυστικού και ποιοτικού προφίλ. Ως κεντρικό όργανο, οι περιφερειακοί φορείς τουρισμού θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συντονισμένη και ισόρροπη τουριστική στρατηγική του κάθε δήμου, ώστε να μην παρατηρούνται αλληλοεπικαλύψεις, αλλά και κακοδιαχείριση αξιοποιήσιμων πόρων.
Παρουσιάζεται λοιπόν η ευκαιρία κάθε προορισμός να προσδιορίσει προσεκτικά και αξιόπιστα την τουριστική του ταυτότητα και να θέσει τις βάσεις για μια νέα πορεία αναφορικά με την τουριστική ανάπτυξη σε αρμονικό πάντα συνδυασμό με την περιβαλλοντική ευαισθησία, την κοινωνική ευημερία και την οικονομική βιωσιμότητα. Μια τέτοια ορθολογική αλλά και ριζικά νέα προσέγγιση απαιτεί πρωτίστως κοινό όραμα και στόχους, αλλά και συναίνεση των εμπλεκόμενων φορέων που θα κληθούν να πάρουν στα χέρια τους τις τύχες του τουρισμού στον τόπο τους. Παράλληλα απαιτεί την εμπλοκή τεχνοκρατών που θα αναλύσουν αντικειμενικά τα υφιστάμενα δεδομένα, και θα προτείνουν με πειστικό και τεκμηριωμένο τρόπο εναλλακτικά σενάρια και πολιτικές για μια βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη σε ορίζοντα δεκαπενταετίας και πλέον.
Η νέα δομή του "Καλλικράτη" μπορεί να αποτελέσει τον κεντρικό πυλώνα στήριξης της οργανωτικής δομής η οποία θα συσπειρώσει όλες εκείνες τις δυνάμεις που θα σχεδιάσουν αποτελεσματικά και θα διαχειριστούν ορθολογικά με κοινό όραμα και βιώσιμη προσέγγιση. Το πετυχημένο μοντέλο των Οργανισμών Διαχείρισης Προορισμού (Destination Management Organization), με ανάλογες προσαρμογές ανά περίπτωση, μπορεί να αποτελέσει την αξιόπιστη λύση οργάνωσης και διαχείρισης για κάθε μορφής προορισμό.
Ο DMO θα καλύψει την ανάγκη για κεντρικό σχεδιασμό:
• αντιμετώπιση εσωτερικών προβλημάτων
– ποιότητα παρεχομένων υπηρεσιών
– περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα
– ανθρώπινο δυναμικό κοκ.
• αντιμετώπιση ανταγωνιστικών πιέσεων
• σχεδιασμός μελλοντικής πορείας
Ο DMO θα αποτελεί συνεργατικό φορέα που θα επιδιώκει τη σύμπραξη όλων των
δημοσίων και ιδιωτικών φορέων που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και ανταγωνιστικός ως προς την παροχή υπηρεσιών για εξασφάλιση εσόδων από τον ιδιωτικό τομέα και από εθνικά ή ευρωπαϊκά προγράμματα. Η διάθρωση του DMO θα αποτελείται από τις τρεις παρακάτω εμπλεκόμενες ομάδες:
1. Στελεχιακή Ομάδα DMO- εξειδικευμένο επιστημονικό Προσωπικό
2. Συμβούλιο Τουρισμού Πελοποννήσου (Ολομέλεια + Ομάδες Εργασίας)
3. Product Clubs (π.χ. CVB)


Απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση ενός τουριστικού προϊόντος με χαρακτηριστικά αειφορίας είναι η διαμόρφωση μέσω του Καλλικράτη ενός πλαισίου κατάλληλων στρατηγικών επιλογών και κατευθύνσεων για την ανάπτυξη του τουρισμού.
Για την επίτευξη των διατυπωμένων κάθε φορά στόχων και επιδιώξεων και τη διαμόρφωση του επιχειρησιακού σκέλους της τουριστικής πολιτικής, χρειάζεται να τεθεί σε εφαρμογή ένα πλέγμα ενεργειών και δράσεων, την υλοποίηση των οποίων δύνατε να αναλάβουν οι Οργανισμοί Διαχείρισης Προορισμού (DMO).
Αυτά είναι:
- ο σχεδιασμός σε περιφερειακό επίπεδο για την επίτευξη της κατάλληλης για κάθε χωρική ενότητα ανάπτυξης,
- τα κίνητρα, οικονομικά, πολεοδομικά ή κανονιστικά, (ή τα αντικίνητρα) μέσω των οποίων ενισχύονται (ή αποτρέπονται) συγκεκριμένες παρεμβάσεις και ενέργειες και στην πράξη ενισχύεται ή περιορίζεται η τουριστική ανάπτυξη κάθε περιφερειακής χωρικής ενότητας,
- η αναβάθμιση των υπηρεσιών μέσα από την εκπαίδευση και επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού του κλάδου σε επίπεδο περιφέρειας, και
- η συσχέτιση τουριστικών προορισμών και συγκεκριμένων ομάδων της τουριστικής αγοράς μέσω εξειδικευμένης προβολής.

Το υφιστάμενο στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης που σίγουρα δεν είναι προϊόν στρατηγικού σχεδιασμού, έχει εξαντλήσει τις δυνατότητές του και έχει κάνει σαφή την αδυναμία του να δώσει αποτελεσματικές λύσεις στις δραματικές αλλαγές και ανακατατάξεις που συμβαίνουν γύρω μας.
Η χαμηλή έως μηδενική απόδοση των τεράστιων επενδυμένων κεφαλαίων στον τουρισμό είναι περίτρανη απόδειξη ότι βρισκόμαστε σε λάθος δρόμο.
Κατά συνέπεια είναι εμφανές ότι τίθεται θέμα άμεσου και ριζικού επανασχεδιασμού του μοντέλου οργάνωσης και διαχείρισης του τουρισμού σε επίπεδο εθνικό, αλλά και σε επίπεδο ελληνικών προορισμών.
Η νέα δομή του "Καλλικράτη" μπορεί να αποτελέσει τον κεντρικό πυλώνα στήριξης της οργανωτικής δομής η οποία θα συσπειρώσει όλες εκείνες τις δυνάμεις που θα σχεδιάσουν αποτελεσματικά και θα διαχειριστούν ορθολογικά με κοινό όραμα και βιώσιμη προσέγγιση.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου